Jubileusz Stowarzyszenia Flisaków Pienińskich

„Ludzie, ludzie jak ten czas leci,” chciałoby się zawołać, biorąc pod uwagę, że Stowarzyszenie Flisaków Pienińskich obchodzi właśnie w kwietniu bieżącego roku jubileusz.dziewięćdziesięciolecia swojego istnienia.

Trzeba przyznać, że jak na swój wiek, „Stowarzyszenie” wygląda całkiem dziarsko. Flisacy – chłopaki, jak malowani. Dorodni, sprawni, znają swoje rzemiosło tak, że Dunajec nawet płynie wedle ich woli. Gdy się jeszcze odzieją w swoje flisackie stroje, to wszyscy wiedzą, że flisak „ potęgą jest i basta.” Teraz trochę historii.

Tradycje flisackie w Polsce sięgają XIXw., wtedy uprawiający ten zawód panowie spławiali drewno rzekami. Wraz z rozwojem transportu kołowego, który okazał się szybszy, tańszy i wydajniejszy, zaprzestano wykorzystywania szlaków wodnych do przemieszczania drewna. Ale zawód ten nie zaniknął, dzisiaj wykorzystywany jest do obsługi turystów.

Pierwsze spływy Dunajcem z turystami organizowała węgierska rodzina Horváthów, będąca pierwszymi właścicielami zamku w Niedzicy. Spływ był jedynie atrakcją  dla zamkowych gości.

Jeden z flisaków, szczycący się ponad 40. letnim stażem, Pan Adam Grywalski, wspominał, że: „Ruch turystyczny na przełomie Dunajca związany był z uzdrowiskiem Szczawnica, które właśnie zaczęło rozwijać się w latach 30. XIX wieku. Chcąc popularyzować uzdrowisko, jego właściciel Józef Szalay postanowił zorganizować spływ przełomem rzeki. Początkowo dla przewozu turystów łączono takie dwie dłubanki, ale były one wywrotne, dlatego dołączono kolejne wydrążone pnie, a w połowie XX wieku złączono już pięć takich dłubanek, tworząc szerszą trawę. Jeszcze do lat 70 XX wieku większości flisaków pływało dłubankami, a później drążone pnie zastąpiono tratwami zbijanymi z desek i takie są stosowane do dnia dzisiejszego”.

Spływem Dunajcem zainteresowali się również artyści, w tym pisarze, malarze i fotografowie. Umieszczali oni motyw spływu w swoich dziełach. Najstarszego literackiego opisu spływu dokonała w 1839 r. powieściopisarka i autorka przewodników, Łucja Rautenstrauchowa z Giedroyciów w dziele pt. „Miasta, góry i doliny”.

Spływ w swojej twórczości opisywali również: Maria Konopnicka i Adam Asnyk, znalazł się on również w relacjach podróżników z tamtej epoki np.: Łucji Rautenstrauchowej, Marii Steczkowskiej czy Wincentego Pola.

Wraz z rozwojem turystyki, w Pieninach w 1934r. powstało Stowarzyszenie Flisaków Pienińskich, zrzeszające dzisiaj ponad 900 członków zarówno czynnych flisaków jak i emerytów. Organizacja ta organizuje spływy przełomem Dunajca, podczas których można podziwiać malownicze, górskie krajobrazy Pienin. Po drodze płynący turyści mijają: XIV- wieczny Czerwony Klasztor na Słowacji,  czy kościół z XVIw. w Sromowcach Niżnych,  najwyższy szczyt Pienin Trzy Korony oraz  masyw Sokolicy i Czertezik, o których flisacy chętnie swoim gościom opowiadają.

Trasa spływu zaczyna się w Sromowcach Wyżnych – Kątach lub w Sromowcach Niżnych i kończy się w znanym kurorcie – Szczawnicy.

Jak wspomniano wyżej, dnia 20.04.2024 Stowarzyszenie Flisaków Pienińskich obchodziło jubileusz 90. lecia działalności.

Obchody tradycyjnie rozpoczęły się uroczystą mszą świętą w kościele pw. św. Stanisława w Sromowcach Wyżnych odprawioną pod przewodnictwem ks. abp. Marka Jędraszewskiego. Po mszy ksiądz biskup poświęcił tratwy zacumowane na przystani w Sromowcach Wyżnych – Kątach. Po poświęceniu flisackiego sprzętu wszyscy uczestnicy uroczystości udali się na poczęstunek do Hotelu Nad Przełomem w Sromowcach Niżnych. Następnie na przystani w Sromowcach Wyżnych – Kątach odbył się koncert zespołu „Jedla”, a po nim wystąpiła Orkiestra Dęta OSP ze  Szczawnicy. Podczas uroczystości można było spróbować potraw regionalnych, przygotowanych przez panie z lokalnych Kół Gospodyń Wiejskich.